ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΔΙΑΒΑΣΗΣ – (ΑΡΘΡΟ 11Α)

Αν ένα ακίνητο είναι περίκλειστο, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να στερείται της αναγκαίας διόδου προς δημόσιο δρόμο, ή αν η υφιστάμενη δίοδος είναι ανεπαρκής για κατάλληλη χρήση, ανάπτυξη ή εκμετάλλευσή του, ο ιδιοκτήτης του μπορεί να απαιτήσει δίοδο από παρακείμενα ακίνητα με την πληρωμή εύλογης αποζημίωσης.

Ενέργειες πριν την κατάθεση της αίτησης

Ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης, που απαιτεί δίοδο προς όφελος του ακινήτου του (αποκτών μέρος), θα πρέπει να προβεί στις πιο κάτω ενέργειες:

Επιδίδει στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, επί των οποίων απαιτείται δίοδος (δουλεύον μέρος), ειδοποίηση σε κατάλληλα συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο έντυπο (Ν.283Α), μαζί με επίσημο κτηματικό σχέδιο. Στο έντυπο Ν.283Α, αναφέρονται τα στοιχεία, τόσο του δεσπόζοντος ακινήτου (το ακίνητο προς όφελος του οποίου ζητείται η δίοδος) όσο και του δουλεύοντος ακινήτου (το ακίνητο από το οποίο ζητείται η δίοδος). Η ειδοποίηση αυτή γίνεται για να πληροφορηθεί το δουλεύον μέρος για την πρόθεση του αποκτώντος μέρους, να αποκτήσει δίοδο και τους λόγους που η απόκτηση της είναι αναγκαία.

Όταν το δεσπόζον ακίνητο είναι συνιδιόκτητο και η διαδικασία απόκτησης κινείται από ένα, ή μερικούς μόνο συνιδιοκτήτες, τότε το αποκτών μέρος οφείλει να επιδώσει την προαναφερόμενη ειδοποίηση και στους υπόλοιπους συνιδιοκτήτες, ώστε να καταστήσει και αυτούς ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Σε τέτοια περίπτωση, κατά την κατάθεση της αίτησης, ο αιτητής με έγγραφη δήλωση, αναλαμβάνει δέσμευση ότι θα καταβάλει ολόκληρο το ποσό της αποζημίωσης.

Σημείωση:

Τα στοιχεία των παρακείμενων τεμαχίων δίδονται στους ενδιαφερόμενους με Πιστοποιητικό Έρευνας, κατόπιν κατάθεσης  σχετικής αίτησης. Είναι ευθύνη του αιτητή/ιδιοκτήτη να εξακριβώσει το όνομα και την ακριβή διεύθυνση των ιδιοκτητών των παρακείμενων ακινήτων, ώστε να τους γίνει επίδοση.

Τρόποι Επίδοσης

Οι επιδόσεις των ειδοποιήσεων γίνονται:

  • είτε με διπλοσυστημένη επιστολή (έντυπο Ν.283Α, με επίσημο κτηματικό σχέδιο), μέσω των Ταχυδρομικών Υπηρεσιών. (Οι κάρτες των διπλοσυστημένων επιστολών θα επιστραφούν στη διεύθυνση του αιτητή και θα πρέπει να κρατηθούν ως τεκμήρια κατά την κατάθεση της αίτησης),
  • είτε προσωπικά στην παρουσία τουλάχιστον ενός μάρτυρα. Η παρουσία του μάρτυρα δεν είναι αναγκαία, αν η επίδοση γίνεται σε εκπρόσωπο Δημόσιας Αρχής, όπως π.χ. τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών (αναφορικά με κρατική γη), ή τον Διευθυντή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, για τον Υπουργό Εσωτερικών, ως Κηδεμόνα των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών (αναφορικά με τουρκοκυπριακή γη). Στην περίπτωση αυτή, αντίτυπο του εντύπου Ν283Α, υπογράφεται και σφραγίζεται από τον εν λόγω εκπρόσωπο,
  • είτε μέσω επιδότη.

Εάν υπάρχει ιδιοκτήτης σε δουλεύον ακίνητο που είναι κάτοικος εξωτερικού, ο αιτητής θα πρέπει να αποστείλει το έντυπο Ν.283Α μαζί με επίσημο κτηματικό σχέδιο στον τελευταίο γνωστό τόπο διαμονής του στην Κύπρο και ταυτόχρονα να το αναρτήσει σε περίοπτη θέση στην Κοινότητα όπου βρίσκεται το ακίνητο. Ως απόδειξη της ανάρτησης συμπληρώνεται το έντυπο Ν.128Α.

Το γεγονός της επίδοσης των ειδοποιήσεων και των κτηματικών σχεδίων, βεβαιώνεται με ένορκη δήλωση στην οποία αναφέρονται τα πρόσωπα στα οποία έγινε η επίδοση, ο χρόνος και ο τρόπος της επίδοσης και επισυνάπτονται τα ταχυδρομικά δελτία των διπλοσυστημένων αντικειμένων και αντίγραφα των ειδοποιήσεων Ν283Α και του κτηματικού σχεδίου τα οποία γίνονται τεκμήρια. Στην περίπτωση, όπου για όλα τα προτεινόμενα ακίνητα η επίδοση έγινε σε εκπρόσωπο Δημόσιας Αρχής, δεν απαιτείται ένορκη δήλωση, αλλά μόνο η προσκόμιση της απόδειξης παραλαβής.

Κατάθεση αίτησης

Μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την επίδοση, όπως αναφέρεται πιο πάνω, πρέπει το αποκτών μέρος να καταθέσει σχετική αίτηση. Η προθεσμία των εξήντα (60) ημερών, αρχίζει να μετρά από την ημέρα επίδοσης της πρώτης ειδοποίησης. Αν παρέλθει η προθεσμία των εξήντα (60) ημερών, η αίτηση δεν γίνεται αποδεκτή.

Διαδικασία εξέτασης της αίτησης

Για την εξέταση της αίτησης, δίδεται τουλάχιστον επταήμερη ειδοποίηση πριν την επιτόπια εξέταση, σ’ όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και η εξέταση γίνεται ανεξάρτητα από την απουσία οποιουδήποτε των ιδιοκτητών των ακινήτων, από τα οποία απαιτείται δίοδος. Ενδιαφερόμενα μέρη είναι εκτός των ιδιοκτητών των ακινήτων και όλοι όσοι έχουν προς όφελος τους, εγγεγραμμένη επιβάρυνση στα ακίνητα.

Ο Κτηματολόγος εξετάζει την αίτηση προσεκτικά και ακούει όλες τις απόψεις, παρατηρήσεις και ενστάσεις οποιουδήποτε ενδιαφερομένου. Έχοντας υπόψη την πραγματική κατάσταση και νομική ταυτότητα των ακινήτων, προσπαθεί να επιτύχει συμβιβασμό, ώστε τα μέρη να καταλήξουν σε φιλική διευθέτηση.

Αν οι προσπάθειες του Κτηματολόγου για φιλική διευθέτηση παραχώρησης διόδου δεν επιτύχουν, τότε ο καθορισμός της θέσης της διόδου, της έκτασης του προς χρήση αυτής δικαιώματος και της καταβλητέας αποζημίωσης, γίνεται από τον Διευθυντή, με γνώμονα να προκληθεί η μικρότερη δυνατή ζημιά, οχληρία ή ταλαιπωρία από τη δημιουργία της διόδου.

Η απόφαση του Διευθυντή κοινοποιείται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με το έντυπο Ν.286Α, όπου περιγράφεται η δίοδος και αναγράφεται το εμβαδό της, καθώς και η καταβλητέα αποζημίωση. Στο πίσω μέρος, σε σχέδιο ή σχεδιάγραμμα φαίνεται η θέση και η κατεύθυνση της διόδου και καλείται το αποκτών μέρος να καταθέσει την υπολογισθείσα αποζημίωση στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, μετά την πάροδο 30 ημερών και πριν την πάροδο 60 ημερών.

Σημειώσεις:

  • Η περίοδος των τριάντα (30) ημερών τίθεται, ώστε οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος δεν αποδέχεται την απόφαση, να μπορεί να την εφεσιβάλει στο Δικαστήριο, είτε για τη θέση, την κατεύθυνση ή την έκταση της διόδου, είτε για το ύψος της αποζημίωσης.
  • Αν κριθεί κατά την επιτόπια εξέταση ότι, εκτός από τα προτεινόμενα δουλεύοντα ακίνητα, υπάρχουν κι άλλα κατάλληλα, τότε η λήψη απόφασης αναβάλλεται και ειδοποιείται ο αιτητής να επιδώσει, μέσα σε εξήντα (60) ημέρες, στους ιδιοκτήτες των άλλων ακινήτων συμπληρωμένα και υπογεγραμμένα τα σχετικά έντυπα (Ν.283Α), δηλαδή ακολουθείται ξανά η ίδια διαδικασία που έχει προαναφερθεί, αλλά μόνο για τα “νέα δουλεύοντα ακίνητα”.

Αν δεν κατατεθεί το ποσό της αποζημίωσης μέσα στις προβλεπόμενες προθεσμίες, τότε η αίτηση απορρίπτεται.

Σημείωση:

Στα δικαιώματα του Κτηματολογίου περιλαμβάνονται και δικαιώματα επί της αγοραίας αξίας της διόδου, ως ακολούθως:

από €1 – €85.000 x 3.00%
από €85.001 – €170.000 x 5.00%
από €171.000 και άνω x 8.00%

Χρόνος συμπλήρωσης

Ο χρόνος συμπλήρωσης της διαδικασίας, ποικίλει ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της κάθε υπόθεσης, τον συσσωρευμένο όγκο εργασίας και το διαθέσιμο προσωπικό.

Πηγή: ΤΜΗΜΑ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΜΕΤΡΙΑΣ